Książki na wolności

Książki na wolności czyli...
Bookcrossing czyli idea uwalniania książek, oddawania ich w publiczny obieg, to niewątpliwie piękna idea. Jak każda związana z propagowaniem czytelnictwa. Z czytelnictwem bowiem w Polsce coraz gorzej. Z badań Biblioteki Narodowej (przeprowadzanych cyklicznie) wynika, że czytająca społeczność to w Polsce obecnie jedynie 6 procent obywateli.

Oczywiście chodzi tu o osoby, które czytają choć nie muszą. Czytają dla siebie, bo lubią, interesują się np. literaturą skandynawską, kryminałami z PRL, łowiectwem czy starą porcelaną. Nieważne. Ważne, że sięgają po książki z zajmującej ich dziedziny. Bookcrossing może znakomicie wypełnić lukę w czytelnictwie, daje bowiem możliwość kontaktu z książką w zupełnie nieoczekiwanych miejscach: na dworcach kolejowych, w kawiarniach, metrze, korytarzach różnych instytucji użyteczności publicznej czy ... autobusach komunikacji miejskiej. Bookcrossing to obecnie ponad 25 tys. zarejestrowanych użytkowników oraz ponad 202 tys. uwolnionych książek (dane z oficjalnej strony).

Rejestrując się na stronie www.bookcrossing.pl możemy sami zostać uczestnikami akcji uwalania książek. Jeżeli zaś nie interesuje nas taka aktywność, a po prostu lubimy czytać i już, to możemy też jak najbardziej korzystać z uwalnianych książek.

Chcąc sprawdzić, jak działa bookcrossing w praktyce zarejestrowałem się w systemie, wydrukowałem karteczki identyfikacyjne, które wklejamy do uwalnianych książek, by można było śledzić ich drogę, wybrałem z półki słynny kryminał Raymonda Chandlera "Żegnaj laleczko" i udałem się na Dworzec Centralny w poszukiwaniu punktu bookcrossingu. Łatwo nie było, ale po kilkunastu minutach trafiłem do maleńkiego pawiloniku w hali głównej (na przeciwko kas, w rogu, od strony pętli autobusów). Było to jakieś biuro informacyjne, ale na wprost wejścia stał maleńki regalik z kilkudziesięcioma książkami. Wstawiłem tam mojego Chandlera, a w zamian wziąłem kryminał Aleksandry Marininy. Prawdę powiedziawszy jakość zastanego księgozbioru nie urzekła mnie. I na tym odcinku mamy główne niedociągnięcie idei. Otóż, na uwalnianych półkach relatywnie mało jest tytułów, po które mielibyśmy ochotę sięgnąć. Dominują przebrzmiali autorzy z PRL w rodzaju Jerzego Putramenta, pisarze których nazwiska niewiele mówią oraz klasyka i harlequiny. No tak, ale przecież wybierając się w podróż pociągiem możemy sięgnąć po dowolną książkę i może jej treść nas nieoczekiwanie zainteresuje, zagłębiamy się po prostu w literacką przygodę. Pamiętajmy też, że bookcrossing to w dużej mierze praca u podstaw i praca organiczna. Tak, kłania się pozytywizm. Za jakiejś 10 czy 20 lat z całą pewnością przeciętna jakość półki z wolnymi książkami na pewno się podniesie i nie należy specjalnie dziwić się temu, że w tej chwili nie dominują tam bestsellery, tylko w dużej mierze książki przypadkowe. Z drugiej strony pamiętajmy o tym, że książka nieciekawa dla nas może być bardzo interesująca dla kogoś innego. Wszak zainteresowania czytelnicze to bardzo indywidualna sprawa. Najważniejsze jest to, że zawsze na bookcrossingowej półce może znaleźć jakąś książkę i wziąć ją sobie do przeczytania, a po lekturze znowu puścić w obieg, uwalniając egzemplarz w zupełnie innym miejscu. Dlatego ideę bookcrossingu ze wszech miar popieram. Poza regalikiem z warszawskiego Dworca Centralnego miałem jeszcze okazuję poznać punkt na odremontowanym pięknie Dworcu Głównym we Wrocławiu. Regalik mają tam podobnej jakości, natomiast informacja daleko lepsza. Oto w hali dworca, w centralnym niemal miejscu, znajduje się potężna metalowa instalacja wypełniona książkami i będąca nie tylko dziełem sztuki samym w sobie, ale także reklamą bookcrossingu.

Zwróciłem się do kilku moich przyjaciół z prośbą o krótką wypowiedź na temat bookcrossingu i wszyscy  jak najbardziej popierają tę szczytną ideę.

Remek: Uważam, że każda akcja propagująca czytanie książek jest bezcenna i warta poparcia. Nie ma nic bardziej irytującego niż domowa biblioteka pełna nieprzeczytanych książek, których grzbiety ładnie wyglądają na półce.

Marek: O akcji nie słyszałem, ale do czego wujek Gugiel i ciocia Wikipedia. Myślę, że to fajny pomysł, zwłaszcza, że jest mnóstwo książek przed którymi już chyba nie ma żadnej przyszłości (gros beletrystyki z czasów PRL np.). A tak można poczytać choćby dla zabicia czasu, dlatego warto by się zastanowić np. nad jakimiś regalikami w metrze i komunikacji miejskiej. Takich książek to może nawet nikt nie ukradnie, a jak nawet to przynajmniej z pożytkiem dla swojego rozwoju intelektualnego.

Paweł: Choć wszystko dziś musi mieć nowoczesną, angielskojęzyczną nazwę, sama idea wymieniania się książkami jest stara jak... kolej. Pamiętam, że na maleńkich stacjach kolejowych wiele lat temu były półki z przeczytanymi książkami, które z przyjemnością przeglądałem. Magia starych książek i czar kolei świetnie się uzupełniają. Warto odświeżyć ten zwyczaj i szerzej go spopularyzować.

Maciek: Bookcrossing jest dobrym pomysłem. W Polsce, o ile wiem, raczej kuleje. W praktyce pewnie chodzi o to, że książek atrakcyjnych ludzie nie chcą się pozbywać, więc pozostawiają te, których nie będzie im żal, a te z kolei nie znajdują chętnych. Każda akcja, która zwiększyłaby popularność BC, jest celowa.

Grzegorz Cielecki