Francisco Petrarka

     Francisco Petrarka urodził się w roku 1304 w Arezzo, we Włoszech, zmarł 1374) - Petrarka dzieciństwo spędził we Włoszech, zaś w młodości przeniósł się do Awinionu. Ukończył studia na uniwersytecie bolońskim. Przez całe życie podróżował. Pasjonował się filologią, poszukiwał w bibliotekach starożytnych tekstów i zebrał imponującą kolekcję 200 manuskryptów. Do jego największych odkryć należą mowa w obronie Archiasza oraz listy Cycerona. W 1341 roku został odznaczony laurem na rzymskim Kapitolu. Najważniejsze działa:

     "O sprawach bliskich", "O sprawach starości", "Do potomnych", "Bez nazwiska", "Listy wierszowane" (heksametrem).

     "Listy" Petrarki nie były przeznaczone do prawdziwej korespondencji, ale stanowiły (niezwykle popularną wśród humanistów) erudycyjną formę wypowiedzi. Adresatami listów są z resztą nieraz antyczni bohaterowie, a w zbiorze "Bez nazwiska" autor nie ujawnia adresatów. Pomysł na tworzenie zbiorów listów narodził się po odkryciu przez poetę nie znanych dotychczas średniowieczu listów Cycerona ? na nim też wzorowane są tytuły zbiorów.

     "Pisma podróżnicze" to wybór łacińskich tekstów związanych z podróżami i rozmaitymi aspektami podróżowania; są tu listy, mające w znacznej mierze charakter literacki, oraz opis podróży do Ziemi Świętej. (wyd. Warszawa 2009, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego).

     Tematyka listów jest bardzo różnorodna, większość z nich skupia się jednak na refleksjach i przeżyciach autora. Jeden z najsłynniejszych listów zawiera przekład (z jęz. włoskiego na łacinę) ostatniej z nowel Dekamerona, który to przekład zapewnił jej międzynarodowy rozgłos.

Twórczość Petrarki:

     "Sielanki" - 12 eklog czerpiących z "Bukolik" Wergiliusza.
     "Afryka" - epicki poemat heksametrem na cześć Scypiona Afrykańskiego, wzorowany na Eneidzie, nigdy nie został ukończony.
     "Psalmy pokutne" - wzorowane na łacińskiej poezji biblijnej.
     "O znakomitych mężach" - wzorowane na Liwiuszu przedstawienie sylwetek 36 bohaterów (mężów rzymskich, postaci biblijnych i mitologicznych)
     "Droga do Syrii" - rodzaj przewodnika dla pielgrzyma udającego się na Bliski Wschód,
     "O życiu w samotności", "O spokoju życia poświęconego religii" - traktaty pochwalające życie w odosobnieniu, poświęcone pracy intelektualnej oraz refleksji religijnej.
     "O postępowaniu w dobrej i złej doli" - zbiór 253 dialogów przedstawiających stoicką postawę wobec losu.
     "O rzeczach godnych pamięci" - przedstawiają przykłady mądrości i roztropności.
     "Inwektywy przeciwko pewnemu lekarzowi", "Inwektywa przeciwko pewnemu potężnemu człowiekowi", "O niewiedzy własnej i innych", "Inwektywa przeciwko temu, który zelżył Italię".
     "Tajemnica moja" (Secretum meum) - autobiografia w formie dialogu Petrarki ze św. Augustynem w obecności milczącej Prawdy. Augustyn, ucieleśnienie ideałów autora, przypomina mu o jego błędach i grzechach, z których najgorszym jest accidia tj. gnuśność - postawa ciągłego niezadowolenia oraz brak akceptacji siebie i świata. Co ciekawe, "Secretum" przedstawia zupełnie inny obraz poety, niż ten z listów i traktatów, gdzie Petrarka stylizuje się na osobę wyniosłą, komentującą z dystansu poczynania innych, odnoszącą się z lekceważeniem zwłaszcza do parających się innymi zajęciami niż refleksja i 
     "Canzoniere" - tom z utworami napisanymi po włosku, przez poetę zatytułowany "Fragmenty w języku pospolitym", Znane także jako "Sonety do Laury". Zawiera 317 sonetów, 29 kancona, 9 sekstyn, 7 ballad, 4 madrygały.
     "Triumfy" - napisane tercyną, przedstawienie wizji orszaków triumfalnych należących do personifikacji różnych abstrakcyjnych pojęć, a przedstawiające metaforycznie drogę poety do Boga.

Taki to świat ten! Teraz mnie znów cieszy,
Co mnie bolało. I zdołałem pojąć,
Żem cierpiał po to, abym już nie grzeszył,
Żem toczył krótką wojnę dla pokoju.

Nadziejo krucha, namiętności złudne,
Stokroć złudniejsze u kochanków! Źle mi
Taki to świat ten! Teraz mnie znów cieszy,
Co mnie bolało. I zdołałem pojąć,
Żem cierpiał po to, abym już nie grzeszył,
Żem toczył krótką wojnę dla pokoju.

Nadziejo krucha, namiętności złudne,
Stokroć złudniejsze u kochanków! Źle mi
Byłoby przeżyć szczęście, jakże trudne,
Z tą, która w niebie jest, a leży w ziemi!

Lecz ślepa miłość i umysł ułomny
Zmyliły mnie, więc nieświadom, iż błądzę
Biegłem ku śmierci, zguby mej niepomny.

Błogosławiona ta, co do wzniosłego
Celu zwróciła życie me i żądzę
Skróciła, abym dopłynał do brzegu.

Byłoby przeżyć szczęście, jakże trudne,
Z tą, która w niebie jest, a leży w ziemi!

Lecz ślepa miłość i umysł ułomny
Zmyliły mnie, więc nieświadom, iż błądzę
Biegłem ku śmierci, zguby mej niepomny.

Błogosławiona ta, co do wzniosłego
Celu zwróciła życie me i żądzę
Skróciła, abym dopłynał do brzegu.

(tłum. Jalu Kurek)