Józef Hen

     Józef Hen, właściwie Józef Henryk Cukier (ur. 7 listopada 1923 w Warszawie) - polski pisarz, publicysta, dramaturg, scenarzysta i reportażysta żydowskiego pochodzenia.

     Urodził się w Warszawie w rodzinie żydowskiej, jako syn Rubina Cukiera (1891-1945) i Ewy z domu Gampel (1894-1975). Wychowywał się na warszawskim Muranowie.

     Po wybuchu II wojny światowej, w listopadzie 1939 uciekł z Warszawy do Lwowa i wojnę spędził w Związku Radzieckim. W 1944 wstąpił do Wojska Polskiego. Był korespondentem wojennym, opublikował też pierwszy wiersz (Łódź wierna). W 1944 zmienił nazwisko na Hen. Zaraz po wojnie był redaktorem tygodnika Żołnierz Polski. Ukończył szkołę oficerów i dosłużył się stopnia kapitana; służbę zakończył w 1952.

     Już w 1947 opublikował pierwszą książkę Kijów, Taszkent, Berlin. Pisał reportaże, nowele, opowiadania, prozę historyczną i powieści dla dorosłych i młodzieży, a także scenariusze filmowe. Na podstawie jego utworów nakręcono na początku lat 60. m.in. filmy Krzyż Walecznych, Nikt nie woła, Kwiecień oraz Prawo i pięść. Później sfilmowano też Crimen. Był także autorem scenariusza serialu historycznego Królewskie sny, opublikowanego później także w wersji książkowej. Publikował też m.in. na łamach tygodnika "Świat". W latach 1967-69 nawiązał wówczas współpracę z paryską "Kulturą" Jerzego Giedroycia, w której opublikował trzy opowiadania pod pseudonimem Korab (Western, Oko Dajana, Bliźniak).

     Wydał m.in. powieść dla dzieci Bitwę o Kozi Dwór (1955), nawiązującą częściowo do Chłopców z Placu Broni Molnara, powieść wojenną Kwiecień (1960), dwie autobiograficzne powieści tworzące cykl Teatr Heroda o dojrzewaniu tuż przed II wojną światową i podczas oblężenia Warszawy w 1939 roku (Przed wielką Pauzą i Opór), liczne zbiory opowiadań, w tym Krzyż Walecznych (1964), literaturę historyczną Crimen, Opowieść jarmarczna (1975) oraz tomy esejów Nie boję się bezsennych nocy (1987) i wspomnień Nowolipie (1991). Inną pozycją w jego dorobku są beletryzowane biografie, wśród nich Ja, Michał z Montaigne (1978) - panorama XVI-wiecznej Europy ujęta na tle życiorysu francuskiego pisarza, myśliciela i eseisty Michela de Montaigne, oraz Błazen - wielki mąż (1998) - obszerny szkic postaci i wielostronnej działalności Tadeusza Boya-Żeleńskiego, przetykany refleksjami autora na temat epoki, która była jego dzieciństwem (powieść ta miała już trzy wydania).

     Hen przez lata doczekał się kilkunastu tłumaczeń, w tym na czeski, niemiecki, francuski i rosyjski. Przez długie lata (do 1982) był działaczem Związku Literatów Polskich. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Dzieła (wybór):

Kijów, Taszkient, Berlin, Wydawnictwo MON, 1958
Teatr Heroda; Przed wielką pauzą; Opór, Czytelnik 1982
Nie boję się bezsennych nocy, Czytelnik, 1987
Nikt nie woła, Wyd. Literackie, 1990
Nowolipie, Prospero, Łódź 1991
Błazen - wielki mąż, Iskry, 1998
Ja, Michał z Montaigne... Prószyński i S-ka, 1999
Kwiecień, Nowe Wydawnictwo Polskie Ypsylon, Warszawa 2000 r.
Mój przyjaciel król, Iskry, 2003
Milczące między nami, Jeden Świat, 2004
Bruliony profesora T., PIW 2006
Prawo i pięść, Świat Literacki, 2006
Pingpongista, WAB 2008
Dzienniki na nowy wiek, WAB 2009

Zobacz też: Wywiad z Józefem Henem