Gala rozdania nagród Magazynu Literackiego KSIĄŻKI za rok 2013

     W kameralnej sali im Stefana Dembego w Bibliotece Narodowej, w obecności ludzi kultury, show biznesu, wielkiej polityki i oczywiście ważnych postaci rynku wydawniczego odbyła się 12 gala rozdania nagród magazynu "Książki" za rok 2013. Już na pierwszy rzut oka niepokojąco wyglądała lista nieobecnych laureatów, m.in. Andrzeja Stasiuka czy Eustachego Rylskiego, a także przedstawicieli dużych mediów (oczywiście poza nami i jeszcze kilkoma innymi). Ważne, że wśród obecnych był jeden z największych, jak nie największy z tworzących polskich pisarzy - Wiesław Myśliwski.
Galę rozpoczął redaktor naczelny Magazynu Literackiego KSIĄŻKI Piotr Dobrołęcki. Na wstępie zaznaczył, że według niego, za nami całkiem dobry literacko rok. Następnie przypomniał swoje ubiegłoroczne sny, o wzroście czytelnictwa, zerowej stawce podatku Vat na książki, czy dużych księgarniach, na których półkach można by znaleźć niskonakładowe wydawnictwa. Niestety sny się nie spełniły, ale nadzieja umiera ostatnia. Było też kilka słów o rozczarowaniu władzą, która nie robi wiele dla rynku książki (dużo było polityki w czasie tej gali, ale o tym później). Na koniec padły słowa podziękowania, dla wszelkich środowisk związanych z książką, za wsparcie w tych trudnych czasach.

     Drugim prelegentem był wybitny krytyk literacki - Krzysztof Masłoń, który w krótki, dość ogólnikowy sposób podsumował miniony rok literacki (zapewne ogólnikowość była spowodowana względami organizacyjnymi). Według Masłonia w roku 2013, pojawiło się dużo dobrej literatury, większym problemem jest, jak z nią dotrzeć do czytelnika. Słusznie zauważył, że obecnie wyznacznikiem jakości literatury, nie jest merytoryczna ocena, a niestety listy bestsellerów, na których,króluje zazwyczaj literatura wagonowa. Padł apel, by powstały stałe miejsca, w których czytelnik będzie mógł znaleźć obiektywną i miarodajną opinię fachowców na temat literatury i nie będą to opinie skażone polityką. Krzysztof Masłoń w swym przemówieniu wyróżnił czwórkę pisarzy: Eustachego Rylskiego "Obok Julii", Wiesława Myśliwskiego "Ostatnie rozdanie", Jerzego Pilcha "Wiele demonów", zaś powieść "Legion" Elżbiety Cherezińskiej określił mianem wybitnej.

     Kolejnym punktem imprezy było przypomnienie laureatów książki miesiąca. I tutaj zaczynają się pierwsze schody i pierwsze zgrzyty. Jeśli ktoś myśli, że książek miesiąca było 12 jest w błędzie. Laureatów, było kilkudziesięciu, szybko zgubiłem rachubę i ochotę by wszystkich notować. Sama liczba nagrodzonych zdaje się rzutować na rangę wydarzenia i problemem stają się niektórzy z wyróżnionych. Otóż wśród książek miesiąca znalazły się takie rodzynki, mające niewiele wspólnego z literaturą, jak: książka Grażyny Szapołowskiej, leksykon o whisky, czy album ze zdjęciami prawdziwych patriotów. Jak to wygląda w zestawieniu z wcześniej pojawiającymi się nazwiskami jak Myśliwski, Rylski czy Cherezińska? Śmiesznie. Na szczęście obecne były takie nazwiska jak: Stasiuk, Eco, Spiro, Potoryczyn, Cabre, Fallada, Szczygielski, Kisielewski czy Osiecka (w dwóch ostatnich przypadkach widać, czym jest nieśmiertelność).

     Gala jak żadna inna nie mogła odbyć się, bez wesołych momentów. Wybitną tłumaczkę Barbarę Gadomską, organizatorzy przechrzcili na Radomską, co dopiero sprostował pracownik wydawnictwa, dla którego pani tłumacz pracuje. Nie pozostaje nic innego jak, powtórzyć za Kurtem Vonnegutem jego słynne "zdarza się". Zabawne a zarazem żenujące było zachowanie powszechnie szanowanego i lubianego polityka lewicy - Ryszarda Kalisza, który w połowie imprezy, w mało dyskretny sposób wywołał Jerzego Kisielewskiego i z zakłopotanym dziennikarzem, zrobił sobie zdjęcie dla lansowania swojej osoby i zapewne udał się zajmować sprawami wagi państwowej. Z reguły nagrody, w imieniu twórców odbierali wydawcy, ale uśmiech pojawił się na twarzach organizatorów i publiczności, gdy okazało się, że wydawca jednego z laureatów nie pofatygował się na rozdanie nagród.

Po przypomnieniu laureatów nagrody miesiąca, nastąpił najważniejszy moment gali.
Laureatami 12 edycji nagrody książka roku Magazynu Literackiego KSIĄŻKI zostały:

Wielka księga patriotów polskich
Legion Elżbiety Cherezińskiej
Ludzka rzecz Pawła Potoryczyna
Obłęd 44 Piotra Zychowicza
Za żelazną kurtyną Anne Applebaum
Ostatnie rozdanie Wiesława Myśliwskiego

     Najwięcej pochlebnych słów zgarnęła powieść Legion Elżbiety Cherezińskiej, Krzysztof Masłoń wyraził nadzieję, że autorka będzie nadal tworzyła literaturę piękną, która będzie dotyczyła trudnych momentów naszej historii i że jej powieść zostanie wkrótce zekranizowana. Dla wyznawców Wiesława Myśliwskiego groźnie zabrzmiały słowa, z których wynikało, że wszystko co miał do powiedzenia już napisał, a reszta zostanie milczeniem. Mam nadzieję, że Ostatnie rozdanie  nie okaże się tym ostatnim.

Po raz czwarty zostały wręczone nagrody Notesu wydawniczego za styl działania na rynku wydawniczym. W tym roku uhonorowane zostały wydawnictwa:

Nasza Księgarnia: za pielęgnację tak ważnej marki, wchodzenie w nowe segmenty wydawnicze i łączenie biznesu z dbałością o rynek wydawniczy.

Prószyński Media: za skuteczne opieranie się podmuchom rynku, kontynuowanie ważnych dla marki wartości i śmiałe wchodzenie w nowe obszary.

     Nagrodę za Wydarzenie roku, otrzymało wydawnictwo Egmont Polska za akcję "Czytam sobie" za rozmach i efektywność. Jest to rzecz godna uwagi, pomysłodawcy postawili sobie za zadanie zachęcenie najmłodszych do czytania, słuszna inicjatywa, miejmy nadzieję, że zaowocuje wychowaniem wielu przyszłych czytelników.

     Na koniec była nagroda specjalna, którą to dostali twórcy albumu Wielka księga patriotów polskich, panowie Macierewicz, Gliński i Pospieszalski. Nie pozostaje nic innego jak pogratulować panom patriotyzmu, szkoda, że najwięcej nagród zebrała publikacja polityczna nie mająca nic wspólnego z literaturą, a z polityką. Szkoda też, że impreza była jedną z cyklu "my o nas, dla nas" i raczej niewiele osób o niej usłyszy. Jeśli chcemy, by książka trafiała do czytelnika to spróbujmy działać, a nie tylko mówić o działaniu.

Łukasz Kot