Polscy drukarze: Cezarowie

Cezarowie 

     Cezarowie to rodzina krakowskich drukarzy i wydawców, która przez ponad wiek drukowała na użytek Akademii Krakowskiej. Założycielem firmy drukarskiej był Franciszek (1583-1651). Pochodził z Łobżenicy lub okolic (Wielkopolska). W 1616 roku ożenił się z Barbara Malicką - córką znanego krakowskiego księgarza. W tym samym roku (niewykluczone, że z pomocą teścia) uruchomił drukarnię, odkupując ją od Jana Szarfenberga (najstarszego syna Mikołaja), a później od Jana Loba (gisera i drukarza, znanego z licznych procesów o prawa autorskie).

     W 1617 roku otrzymał Franciszek prawa miejskie Krakowa. W tym pierwszym trzyletnim okresie pracy drukarskiej musiał się dać poznać jako dobry fachowiec, bowiem 16 lipca 1620 roku otrzymał od Zygmunta III przywilej drukarski, potwierdzany kolejno przez Władysława IV i Jana Kazimierza (1649). W 1623 roku nabył kamienicę przy ulicy Świętej Anny, która stałą się odtąd siedzibą drukarni Cezarów.

     Franciszek utrzymywał bliskie kontakty handlowe ze Stanisławem Mateuszem Cosmeroviusem (polskim drukarzem działającym w Wiedniu) oraz Janem Wolrabem (drukarzem poznańskim). 

     Drukarnia Cezara tłoczyła głównie druki na potrzeby Akademii Krakowskiej, która uwikłana byłą wówczas w spór z jezuitami. Franciszek starał się "upiec dwie pieczenie na jednym ogniu"; drukował więc również druki jezuickie. Ta "zapobiegliwość" naraziła naszego drukarza na poważne straty. Liczne procesy jakie w latach 1619-1623 prowadził z krakowskimi drukarzami sprawiły, że pomimo dużej produkcji (ponad 650 pozycji) jego drukarnia przeżywała nieustanne kłopoty. 

     Franciszek używał sygnetu przedstawiającego drzewo targane wichrem. Po śmierci Franciszka, drukarnię przejęła i prowadziła jego żona Barbara (zmarła w 1666 r.). Kolejnym właścicielem drukarni był Jan Paweł Cezar (ok. 1620-1662) najstarszy syn Franciszka. Prowadził warsztat wraz z matką w latach 165201662. W 1658 roku oficyna otrzymała tytuł drukarni biskupiej, a w dwa lata później potwierdzenie przywilejów przez Jana Kazimierza. Wkrótce potem Jan Paweł wydrukował nieprawnie kalendarze. Sprowadziło to na niego proces sądowy i surowy wyrok. Nim został on wykonany, Jan zmarł Paweł zmarł (1662). Brat Jana Pawła, kanonik Stanisław uzyskał zniesienie wyroku.

     Franciszek Józef Cezar (ok. 1632 - przed 1665) - młodszy syn Franciszka, współpracował jedynie z oficyną jako wydawca. Poświęcił się pracy literackiej. Franciszek młodszy (ok. 1660-1724) - syn Jana Pawła. Zarządzał oficyną Cezarów od 1674 roku. Uzyskał wielokrotnie przywileje od rektora Akademii, biskupów krakowskich i od generała zakonu dominikanów. Wzorem swojego dziada Franciszka wdał się niezbyt legalny druk kalendarzy; efektem były liczne procesy sądowe i niechęć krakowskich drukarzy. Z tego pewnie powodu utrzymywał stosunki handlowe z drukarzami i introligatorami warszawskimi. Po jego śmierci drukarnia przejęła nazwę "Dziedziców". 

     Michał (ur. 1708 -?) - syn Franciszka młodszego. Zarządzał oficyną tylko przez rok. Z powodu dużej liczby sukcesorów nie był w stanie utrzymać firmy i w 1731 sprzedał ją Weleszyńskiemu, który w roku 1734 ofiarował oficynę Akademii Krakowskiej. Przez ponad sto lat działalności, drukarnia Cezarów wydała ponad 1400 tytułów. Produkcja oficyny opierała się głównie na druku popularnych kalendarzy, dewocjonaliów i panegiryków, które miały zapewnić firmie i jej właścicielom pomyślność finansową. Oprócz tego oficyna tłoczyła wiele druków na użytek Akademii Krakowskiej. Były to dzieła prawnicze (Groickiego, Łochowskiego), historyczne (Piaseckiego, Okolskiego). Wydawała także dzieła z zakresu literatury pięknej: "Sielanki" S. Szymonowicza, "Sielanki" J. Gawińskiego, "Antypasty małżeńskie" H. Morsztyna.