Najczęściej czytana książka świata: Biblia (2)

Biblia Gutenberga

     Biblia Gutenberga, Biblia Mazarina, Biblia Czterdziestodwuwierszowa, - pierwsze wydawnictwo dziełowe w Europie wykonane za pomocą druku (przy użyciu czcionki ruchomej). Jest kompletnym wydaniem Pisma Świętego.

     Została przygotowana do druku i wydrukowana w latach 1452-1455 w Moguncji przez Johannesa Gutenberga, który był również jej wydawcą. Łaciński tekst (tłumaczenie świętego Hieronima) wydrukowany jest w wąskim układzie dwułamowym, 42-wierszowym, stąd druga nazwa. Trzecia popularna nazwa Biblii związana jest z nazwiskiem kardynała Mazarina, z którego biblioteki pochodzi pierwszy opisany przez bibliografów egzemplarz.

     Księgi starano się upodobnić do wychodzących spod ręki kopistów. Nie ma strony tytułowej ani też numeracji stron. Zastosowano gotycką czcionkę projektu Gutenberga, o majestatycznym wyglądzie. Skład tekstu uważany za mistrzostwo typografii. Pomimo dość ciasno zestawionych znaków charakteryzuje się wielką czytelnością. Posiada doskonale rozplanowane światła - zarówno odstępy międzywyrazowe (które są wyjątkowo zrównoważone), jak i prawidłowo dobraną interlinię czy układ tekstu na stronach (layout). Łamy charakteryzują się idealną szarością kolumny, co udało się Gutenbergowi uzyskać pomimo niewielkiej ilości znaków w wierszu, bo tylko ok. 40, co bardzo utrudniało zapanowanie nad odstępami międzywyrazowymi. Szarość została zachowana m.in. dlatego, że Gutenberg użył aż ok. 150 różnych znaków, w tym bogaty zbiór kilkudziesięciu ligatur Z.ligatura).

     Obficie korzystał również z abrewiatur (z. abrewiatura). Łamy wypełnione są tekstem wyjustowanym, w którym na szczególną uwagę zasługuje wyrównanie optyczne prawej krawędzi. Po wydrukowaniu dodawano ręczne zdobienia. Potem trzy- lub nieraz dwutomowa księga oprawiana była przez introligatorów, m.in. przez słynnego Henryka Costera z Lubeki.

     Biblia wydrukowana została prawdopodobnie w ok. 200 egzemplarzach - 165 na papierze i 35 na pergaminie. Znaki wodne świadczą, że papier grubości od 0,21 do 0,29 mm pochodził z piemonckich papierni. Druk przygotowywał Gutenberg, mający spółkę z finansującym go bankierem Johannem Fustem. Przy składzie pracowało siedmiu zecerów. Do naszych czasów przetrwało 48 egzemplarzy (36 na papierze, 12 na pergaminie) tej najcenniejszej książki świata, z czego tylko 20 kompletnych. Najwięcej w Niemczech - 12, w USA - 11, w Wielkiej Brytanii - 8, we Francji - 4, po 2 w Watykanie, Hiszpanii i Rosji, po jednym w Austrii, Danii, Portugalii, Belgii, Szwajcarii i Japonii.

     Swój egzemplarz ma również Polska. Dwutomową wersję na papierze, mającą oryginalną XV-wieczną oprawę (wykonaną przez słynnego introligatora, mistrza Henryka Costera z Lubeki), można oglądać w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.

Czytaj dalsze części: (1), (3), (4), (5), (6), (7).