Sygnet drukarski - herb drukarzy

     Sygnet drukarski od zawsze był znakiem drukarzy i zawodów z drukarstwem spokrewnionych, a więc księgarzy, introligatorów, papierników. Sygnet zawodu drukarskiego przedstawiał głowę gryfa, czyli lwa posiadającego skrzydła oraz głowę orła, trzymającego w szponach tampony drukarskie. Godło to zostało nadane drukarzom już w XV wieku w Niemczech (a więc u samego zarania drukarstwa) i przedstawiało dwugłowego czarnego orła na złotym polu, który trzymał w szponach dywizorek z rękopisem oraz wierszownik; z zamkniętego i przystrojonego koroną hełmu wyrastał gryf trzymający tampony drukarskie.
     W poszczególnych krajach symbol ten ulegał miejscowym modyfikacjom. W Polsce godło drukarzy z 1546 roku przedstawiało gryfa w koronie królewskiej z tamponami i wierszownikiem, wokół którego rozwija się łaciński napis "Pieczęć towarzyszy sztuki drukarskiej pierwszej szkoły królewskiej w Krakowie". Gryf jest również centralnym akcentem graficznym znaku firmowego wielu drukarń oraz zrzeszeń i organizacji drukarskich. Sygnet zawodu drukarskiego przedstawia zwykle sowę. Sygnet drukarni lub księgarni nakładczej był ozdobiony symbolami związanymi z drukarstwem i stanowił niejako "podpis" firmowy.
     Pierwsze sygnety wprowadzili Johann Fust i Peter Schöffer, tłocząc go w 1462 roku na Psałterzu mogunckim. W okresie inkunabulistycznym stosowano głównie sygnety drzeworytowe. Akcentami graficznymi, były zwykle gmerki lub wyobrażenia przedmiotów nawiązujących do nazwisk. Ich treść stanowiły sceny religijne, mitologiczne, figury geometryczne, sceny z życia codziennego.
     W Polsce sygnet pojawił się pod koniec XV wieku na drukach typografów krakowskich: Kaspra Straubego ( na dziele Opus Restitutionem, 1475) i Szwajpolta Fiola (1491). Na początku XVI wieku używali już sygnetu Kasper Hochfender, Jan Haller, Florian Ungler, Hieronim Wietor. Szerokie zastosowanie znalazł sygnet w książkach okresu Odrodzenia. Stał się on wówczas elementem dekoracyjnym.
    W XVII wieku i pierwszej połowie XVIII wieku wraz z upadkiem drukarstwa sygnet stracił na znaczeniu. Ponownie sygnet został wprowadzony w Oświeceniu. Upowszechnili go drukarze warszawscy, krakowscy i lwowscy: Mitzner de Koloff, Gröll, Grebel, Zlichtyn, Piller. W okresie porozbiorowym znaczenie sygnetu znowu podupadło, by za sprawą konkursów organizowanych przez wydawnictwa odrodzić się na przełomie XIX i XX wieku.
     Najwybitniejszym (być może) projektantem sygnetów był grafik, malarz i pedagog Władysław Skoczylas. Największy zbiór sygnetów drukarskich i księgarskich posiada Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie. Dziś w zasadzie sygnet drukarski przestał istnieć. Zastąpiły go loga firmowe, które zazwyczaj niewiele lub zgoła nic nie mówią o profilu działalności firmy. Szkoda - sygnet był przez 400 lat wyróżnikiem firm drukarskich.
Tradycja umiera!
|aza|

Czytaj także: drukarze, druk