Sakramentarz tyniecki

     Sakramentarz tyniecki jest jednym z najstarszych rękopisów, które trafiły do Polski. Przywiózł go do Tyńca biskup krakowski Aron po roku 1080. Aż do XVI wieku przechowywany był w opactwie tynieckim. W roku 1656 został zrabowany przez Szwedów, a później odkupiony od nich w Krakowie. Prawdopodobne jest, że kodeks posiadał oryginalną, bogatą oprawę, którą Szwedzi wywieźli z kraju. Obecna oprawa powstała w opactwie tynieckim (do którego rękopis powrócił) w XVII wieku. Sakramentarz zawiera modlitwy przeznaczone dla kapłana związane z celebrowaniem mszy świętej oraz sprawowaniem sakramentów.
     W roku 1814, klasztor sprzedał Sakramentarz Stanisławowi Zamoyskiemu. Rękopis wraz z innymi dziełami Biblioteki Zamoyskich trafił po II wojnie światowej do Biblioteki Narodowej w Warszawie i jest najstarszym kodeksem w polskich zbiorach, zachowanym w całości.
     Sakramentarz spisany został na purpurowo barwionym pergaminie, o wymiarach 28,5 x 22,5 cm. Tekst pisany jest miniskułą karolińską w języku łacińskim, wykonany brązowym i czarnym (na 4 ostatnich kartach) atramentem. Kodeks składa się z 234 kart. Na szczególną uwagę zasługują dwie całostronnicowe miniatury (Maiestas Domini i Ukrzyżowanie).
     Przechowywany jest w skarbcu Biblioteki w budynku pałacu Rzeczpospolitej na placu Krasińskich.
Sakramentarz tyniecki, miniatura całostronnicowa: Maiestas Domini. Fot. wikipedia