Drago Jancar - Widziałem ją tej nocy

Autor: Drago Jancar
Tytuł : Widziałem ją tej nocy
Wydawnictwo : Czarne
Rok wydania : 2014
Miejsce wydania: Wołowiec
Wydanie : b.d.
Okładka : Miękka
Obwoluta : Nie
Stron : 208
Nakład : b.d.

Młody żołnierz dostaje polecenie nauczenia jazdy konnej Veronicę - żonę znanego przemysłowca. Front II wojny światowej jest jeszcze daleko od Bałkanów. Stevo i Veronica nie mogą porozumieć się w żadnej, nawet najprostszej sprawie, nic nie wskazuje na wielką miłość i dramaty, jakie mają się potem rozegrać. Jednak powieść "Widziałem ją tej nocy" Jancara nie jest historią miłosną. To książka o tym, jak wielka historia wpływa na życie zwykłych ludzi.

Powieść Jancara jest nielinearna czasowo. Pięciu bohaterów opowiada historię swojego życia, punktem wspólnym dla tych opowieści jest Veronica - młoda kobieta kochająca życie, która zupełnie specyficznie jak na te czasy patrzy na świat. Nie interesuje ją wojna, nie czuje zagrożenia i bliskości śmierci. Ją interesowało piękno, chciała czerpać z życia tyle ile się dało, a nawet więcej. Ciekawym zabiegiem formalnym autora, jest to, że książka składająca się monologów kilku postaci, ani razu nie zabiera głosu główna bohaterka powieści. Co jest największym problem Veroniki? Nie pozwalała ludziom przejść obojętnie obok siebie. Albo ją kochano, albo nienawidzono. Nie jest to wygodna cecha, gdy obok toczy się wojna, są naziści oraz słuszna i niesłuszna partyzantka.

Problem polityczny jest ważny dla Jancara. Ukazuje on dramat ludzi walczących w partyzantce. Gdy trwała wojna, wszystko było prostsze, jasny podział na wrogów i przyjaciół. Po wojnie wszystko się komplikuje. Gdy znika wspólny wróg, rodacy zaczynają walczyć ze sobą, wzajemnie się zabijają z przyczyn politycznych. Brzmi znajomo? Przywodzi to na myśl Maćka Chełmickiego z "Popiołu i diamentu". Drago Jancar o wiele delikatniej przedstawia ten problem niż Andrzejewski. Nie ma nachalnej polityki, są zwykli ludzie ze swoimi uczuciami i ambicjami. Dzięki temu o wiele jaskrawszy jest bezsens bratobójczej walki. W państwach bałkańskich ten motyw pojawia się wielokrotnie i wiele krwi niewinnych, bezbronnych ludzi.

Wartością "Widziałem ją tej nocy" Drago Jancara są pełnokrwiści bohaterowie powieści. Mimo trwającej wojny nie mamy do czynienia z robotami-herosami żyjącymi wielkimi sprawami, marzącymi o śmierci za ojczyznę. Tu wszyscy kochają, nienawidzą, za czymś tęsknią, czegoś się boją, zdradzają i wybaczają - są to zwykłe, codzienne uczucia. Mimo, że wokół jest piekło, wszyscy starają się żyć normalnie.

Jest to świetna wielowątkowa książka, podszyta wieloma problemami, z jakimi musi się mierzyć człowiek. Stawia trudne pytania i nie daje żadnych odpowiedzi, czasami boli. Warto zmierzyć się z tą powieścią. Może nie poprawi samopoczucia, ale na pewno nie pozwoli na obojętność.

Łukasz Kot